HPV - bądź świadomy

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie informuje, że dzisiaj, czyli 4 marca, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Świadomości HPV. Human Papillomavirus (HVP) to wirus brodawczaka ludzkiego, który w 90% przypadków przenosi się drogą płciową. Można się nim zarazić także poprzez kontakt ze skórą, błoną śluzową, śliną lub krwią osoby zakażonej. Większość osób zarażonych nie wykazuje żadnych objawów, a infekcja samoistnie zanika po pewnym czasie. Jednak przewlekłe zakażenie HPV oraz niektóre typy wirusa zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu szyjki macicy.

Najwięcej przypadków zachorowań na raka szyjki macicy odnotowuje się u kobiet powyżej 30 roku życia, zwłaszcza między 45 a 49 rokiem życia. Należy jednak zauważyć, że zdarzają się również przypadki tego nowotworu wśród nastolatek.

Dane z Information Centre of HPV and Cancer wskazują, że w Polsce w 2020 roku odnotowano 3 862 przypadki zachorowań na raka szyjki macicy. Oznacza to, że jest to szósty najczęściej występujący nowotwór u kobiet i stanowi ponad 10% przypadków nowotworów diagnozowanych u Polek.

Od 1 listopada 2021 roku w Polsce refundowana jest szczepionka przeciwko konkretnym typom wirusa HPV, które są odpowiedzialne za 75-90% przypadków występowania raka szyjki macicy, dla osób powyżej 9 roku życia. Według raportu Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, najlepszym momentem na szczepienie jest okres przed rozpoczęciem współżycia seksualnego, ale szczepionkę można przyjąć w każdym wieku. Warto jednak pamiętać, że szczepionka nie daje pełnej ochrony przed zakażeniem HPV (jej skuteczność została potwierdzona na okres 10-12 lat) i jedynie leczenie może zniwelować objawy choroby i pomóc w zwalczaniu jej skutków. Regularne wizyty u ginekologa oraz wykonywanie badań cytologicznych jest zalecane.

Badania

Zgodnie z zaleceniami, badania przesiewowe kobiet powinny być przeprowadzane od 21. do 65. roku życia, ale nie jest konieczne wykonywanie ich co roku. Według wytycznych CDC, kobiety w wieku od 21 do 29 lat powinny poddawać się badaniom cytologicznym (test Pap) co 3 lata, natomiast po ukończeniu 30 roku życia zaleca się wykonywanie testu Pap co 3 lata lub testu Pap razem z testem HR-HPV co 5 lat.

Rodzaje szczepionek przeciw HPV

1. Szczepionka dwuwalentna (Cervarix) — skierowana jest przeciwko HPV-16 i HPV-18.
   
   Jeżeli szczepienie rozpoczynamy u dzieci od 9. do 14. roku życia włącznie, to wystarczy podać dwie dawki. Drugą dawkę podaje się od 5. do 13. miesięcy po pierwszej.
   Jeśli drugą dawkę podamy w odstępie krótszym niż 5 miesięcy, to należy dodatkowo zastosować 3 dawkę szczepienia.Natomiast od 15. roku życia zalecany jest schemat trójdawkowy, w którym drugą dawkę podaje się po miesiącu a trzecią po 6 miesiącach od przyjęcia pierwszej dawki.
2. Szczepionka czterowalentna (Gardasil) — skierowana przeciwko HPV-16, HPV-18, HPV-6, HPV-11.
   Podaje się ją w schemacie 0-2-6, co należy rozumieć, że drugą dawkę podaje się 2 miesiące, a trzecią 6 miesięcy po podaniu pierwszej dawki.
3. Szczepionka dziewięciowalentna (Gardasil 9) — skierowana przeciwko HPV-16, HPV-18, HPV-6, HPV-11, HPV-31, HPV-33, HPV-45, HPV-52, HPV-58.
   Jeżeli szczepienie rozpoczynamy u dzieci od 9. do 14. roku życia włącznie, to wystarczy podać dwie dawki. Drugą dawkę podaje się od 5 do 13 miesięcy po pierwszej.
   Jeśli drugą dawkę podamy w odstępie krótszym niż 5 miesięcy, to należy dodatkowo zastosować 3 dawkę szczepienia.

Inny schemat szczepienia w powyższym przedziale wiekowym opiera się na podaniu 3 dawek preparatu. Drugą dawkę podajemy co najmniej miesiąc po pierwszej, a trzecią co najmniej 3 miesiące po drugiej, np. schemat 0-2-6. Cykl szczepienia należy zakończyć w ciągu jednego roku. Możemy go również zastosować przy szczepieniu osoby od 15. roku życia.